Wentylacja mechaniczna to inaczej wymiana powietrza w pomieszczeniu lub grupie pomieszczeń, w której ruch powietrza wymuszony jest przez wentylator, co odróżnia ją od wentylacji grawitacyjnej, działającej dzięki różnicy ciśnień wywołanych różnicą wysokości.
Recyrkulacja, rekuperacja i regeneracja w wentylacji mechanicznej
W zależności od strumienia powietrza w wentylacji mechanicznej można stosować recyrkulację, która jest obowiązkowa od 5000m3/h, polegającą na częściowym zawracaniu powietrza wywiewanego z pomieszczenia celem podgrzania lub schłodzenia powietrza świeżego pobieranego z zewnątrz. Recyrkulacja nie może być jednak stosowana wszędzie. Zabrania się jej stosowania w pomieszczeniach, w których wytwarzane są substancje toksyczne, szkodliwe dla ludzi, nieprzyjemne zapachy itp, gdyż część tego powietrza jest z powrotem zawracana, co nie przekłada się na dostarczenie całkowicie świeżego powietrza z zewnątrz. Alternatywą dla recyrkulacji jest rekuperacja, w której najczęściej wykorzystuje się wymienniki krzyżowe lub obrotowe. Pozwalają one na pozyskanie ciepła z powietrza wywiewanego bez zmartwienia o nieprzyjemne zapachy. Udoskonaleniem rekuperacji jest regeneracja, w której dominują głównie wymienniki obrotowe, pozwalające na odzysk zarówno ciepła, jak i wilgoci.
Zasada działania wentylacji mechanicznej
Przy wentylacji mechanicznej należy pamiętać o filtrach, których klasy dokładności dobierane są w zależności od przeznaczenia pomieszczenia, od pomieszczeń mieszkalnych do sal operacyjnych włącznie. Powietrze pobierane z zewnątrz w zależności od pory roku powinno być podgrzewane lub schładzane. W celu podgrzania powietrza stosuje się nagrzewnice elektryczne lub wodne, a w celu schłodzenia głównie chłodnice freonowe. Zbiór tych wszystkich elementów, czyli wentylator lub wentylatory, filtry, nagrzewnica lub nagrzewnice, chłodnica i urządzenie do odzysku ciepła stanowią zwarty blok zwany centralą wentylacyjną. Powietrze do centrali pobierane jest przez czerpnię powietrza, która może być terenowa, naścienna lub dachowa i następnie po obróbce w centrali i uzyskaniu wymaganych parametrów dostarczane jest do pomieszczeń, natomiast zużyte powietrze, które jest wyciągane z pomieszczeń również przepływa przez centralę wentylacyjną, w której następuje odzysk ciepła, następnie wyrzucane jest na zewnątrz za pomocą wyrzutni powietrza. Udoskonaleniem wentylacji mechanicznej jest klimatyzacja, która jest niczym innym jak również wentylacją mechaniczną, ale wyposażoną dodatkowo w nawilżacz powietrza, np. wodny i parowy. Taka klimatyzacja stosowana jest w pomieszczeniach, w których oprócz zachowania minimalnej temperatury należy zapewnić również odpowiednią wilgotność powietrza np. w muzeum.